Pomnik Mendoga (lit. Mindaugas) jest wyrazem wdzięczności i pamięci Litwinów o pierwszym historycznym władcy, który w XIII wieku połączył ziemie litewskie w jedno państwo. To oddanie hołdu tak ważnej dla państwa litewskiego postaci. Nie jest znana dokładna data ani miejsce urodzenia księcia litewskiego.
Pierwsza wzmianka o Mendogu pochodzi z latopisu Ipatijewskiego z 1219 roku (latopis nazywa go wielkim księciem). W 1251 roku przyjął chrzest, w 1253 r. został koronowany. Miejsce koronacji nie jest dokładnie znane i stało się ono przedmiotem sporu historyków.
Pomnik został ufundowany przez miasto 6 lipca 2003 roku, z okazji 750-lecia koronacji Mendoga na króla Litwy. Monument stanął w pobliżu Litewskiego Muzeum Narodowego (Nowy Arsenał).
Starania o budowę pomnika trwały kilka lat. Zgłoszono 38 projektów. Zwyciężył pomysł projektu Regimantasa Midwikisa (lit. Regimantas Midvikis), jednego z najbardziej znaczących rzeźbiarzy litewskich.
Idea pomnika zakłada ukazanie Litwy jako kraju suwerennego. Autor uwiecznił monarchę siedzącego na tronie i dzierżącego insygnia: królewskie berło (berło było w pieczęci Mendoga) i jabłko.
Wykonany z szarego granitu pomnik Mendoga ma 3,5 metra wysokości. Przedstawia wzniosłego i spokojnego króla na tronie ze wszystkimi królewskimi regaliami. Zmęczone, skierowane na Zachód, czyli Europę, oczy władcy litewskiego przypominają o trudnościach, jakie napotkał Mendog podczas tworzenia państwa.
Podchodząca do pomnika osoba wzrok swój skieruje również do dołu, gdzie na siedzisku króla wyryty został starożytny bałtycki kalendarz świąt pogańskich i ich chrześcijańskich odpowiedników. Można znaleźć tam też sylwetkę dębu – świętego drzewa starożytnej Litwy.
Pomnik nieprzypadkowo usytuowano w dolinie Świętoroga. W czasach pogańskich składano tu ofiary bogom pogańskim oraz palono ogień święty.
Posąg Mendoga jest symbolem dumy i autorytetu państwa litewskiego.
