Położony na prawym brzegu rzeki, na zakręcie Wilii, drewniany Zwierzyniec (lit. Žvėrynas) jest jedną z najstarszych dzielnic Wilna. Wciśnięta pomiędzy centrum miasta i nowymi osiedlami mieszkaniowymi dzielnica ma własny unikalny klimat i odrębną historię. Odnaleźć tu można domy jednorodzinne i niskie drewniane bloki z przeszklonymi werandami.
Historia dzielnicy
Początki Zwierzyńca sięgają XVI wieku. Było to doskonałe miejsce nad rzeką otoczone sosnowym lasem. Od XVI do XIX wieku posiadłości ziemskie dzisiejszego Zwierzyńca należały do najmożniejszej i najbardziej wpływowej na Litwie rodziny Radziwiłłów. Tu oni mieli rezerwat przeznaczony do polowania. Do swych dóbr Radziwiłłowie sprowadzili różne gatunki zwierząt przeznaczonych na okazjonalne łowy. Stąd nazwy ulic: Stirnų g. (pol. ulica Saren), ul. Stumbrų (pol. ulica Żubrów), ul. Elnių (pol. ulica Jeleni).
W późniejszych latach tę posiadłość Radziwiłłowie podarowali jezuitom, którzy zarządzali nią do 1733 roku. W letniej rezydencji jezuickiej znajdował się klasztor, ogrody, aleje, szklarnie.
Zakret
W Zakrecie (lit. Vingis), według projektu architekta J. K. Glaubitza, w 1757-1761 latach powstał przepiękny trzypiętrowy pałac (nazywany “wileńskim Wersalem”), wspomniany w “Wojnie i pokój” Lwa Tołstoja.
Po kasacji zakonu jezuitów w 1773 roku pałac stał się własnością biskupa Massalskiego, który w murach pałacu urządził seminarium nauczycielskie szykujące nauczycieli szkół parafialnych oraz bursę na 200 osób.
W XVIII wieku we wschodniej części parku urządzono zwierzyniec. Później Zakret został letnią rezydencją Potockiego, Zubowa, generał – gubernatora Wilna Benigsena. Żył tu car ruski Aleksander I, który kupił letnią rezydencję od wileńskiego generał gubernatora. Stąd powstała późniejsza nazwa dzielnicy-Aleksandria, która nie zyskała powszechnej popularności.
Na początku XIX wieku dzielnicę nazywano też Sałtoniszkami, od nazwy mieszczącego się po obu stronach drogi z Wilna do Ukmergė dworu Iwana Sałtona. W dzielnicy znajdował się również młyn.
W 1893 roku kolejny właściciel Zwierzyńca Wasylij Martinson podzielił ziemię na parcele w celu sprzedaży. Ze względu na miejsce, ziemia była tu bardzo droga, nabywali ją zamożni mieszkańcy.
W 1901 roku Zwierzyniec ostatecznie przeszedł na własność miasta.
Zwierzyniec w XX wieku
Pierwszy drewniany most, łączący miasto ze Zwierzyńcem, zbudowano w 1892 roku (obecny żelazny most pochodzi z 1906 roku). Pozwoliło to wilnianom odwiedzać zbudowaną w 1903 roku cerkiew Ikony Matki Bożej “Znak” (potocznie Znamienska).
W 1905 roku otwarto szpital. W 1907 roku w centrum dzielnicy rozpoczęto budowę kościoła Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w neoromańskim stylu. W dzielnicy znajduje się kienesa karaimska, ambasady Rosji, Czech, Estonii, Kazachstanu i Włoch.
Tu się znajdowała najpiękniejsza w swoim czasie plaża miejska, a dziś największy w mieście park Vingis. W 1919 roku założono tam Ogród Botaniczny.
W latach międzywojennych (1928-1931) przy ul. Witoldowej (lit. Vytauto g.) działała Rozgłośnia Wileńskiego Radia Polskiego. Przed mikrofonem występowały najsłynniejsze osobistości Wilna. Rozgłośnia wileńska nadawała odbywające się co miesiąc słynne “Środy Literackie”, a także codziennie emitowało mszę świętą z kaplicy Matki Bożej w Ostrej Bramie.
Przy ulicy Małonioji 17 (lit. Malonioji g.) żył pisarz litewski Liudas Gira.
Dzielnica dziś
W dzielnicy znajduje się największa w Litwie fabryka słodyczy ”Vilniaus Pergalė”, Litewski Uniwersytet Edukologii. W 1987 roku zbudowano drugi zwierzyniecki most Liubarto.
W Europie Zachodniej drewniane dzielnice zniknęły już w XVIII-XIX wiekach. Litwa chce postąpić inaczej, zachowując część drewnianej dzielnicy w jej pierwotnym stanie.
Dzielnice Wilna:
1.Verkiai (pol. Werki); 2.Antakalnis (pol. Antokol); 3.Pašilaičiai (pol. Poszyłajcie); 4.Fabijoniškės (pol. Fabijoniszki); 5.Pilaitė (pol. Zameczek); 6.Justiniškės (pol. Justiniszki); 7.Viršuliškės (pol. Wierszuliszki); 8.Šeškinė (pol. Szeszkinia); 9.Šnipiškės (pol. Śnipiszki); 10.Žirmūnai (pol. Żyrmuny); 11.Karoliniškės (pol. Karolinki); 12.Žvėrynas (pol. Zwierzyniec); 13.Grigiškės (pol. Grzegorzewo); 14.Lazdynai (pol. Leszczyniaki); 15.Vilkpėdė (pol. Wilcza Łapa); 16.Naujamiestis (pol. Nowe Miasto); 17.Senamiestis (pol. Stare Miasto); 18.Naujoji Vilnia (pol. Nowa Wilejka); 19.Paneriai (pol. Ponary); 20.Naujininkai (pol. Nowy Świat); 21.Rasos (pol. Rossa).
Powierzchnia: 2.6 km2
Liczba mieszańców: 12,2 tys. (2001 r.)
