Leżąca nad Bałtykiem Kłajpeda (lit.Klaipėda) od dziesięcioleci przyciąga turystów z całego świata. W tym nadmorskim kurorcie jest co zobaczyć, ale najpierw trochę historii.
To litewskie miasto było znane wcześniej jako Memel, gdy należało do Prus i Niemiec.
Dzisiejszy herb Kłajpedy jest w pewnym sensie historycznym rebusem, który nawiązuje do przeszłości miasta. Jego symbole mają głębokie korzenie w historii Kłajpedy, a sam herb jest współczesną interpretacją pieczęci miejskiej, która była używana do potwierdzania autentyczności dokumentów.
Najstarsze wyobrażenie pieczęci Kłajpedy (dawniej Memel) pochodzi z 1446 roku i jest zachowane na dokumencie, który przechowywany jest w archiwum miasta Lubeki. Dokument ten opisuje zdarzenie, w którym statek częściowo zniszczony podczas burzy, a część jego ładunku zatonęła. Po dotarciu do brzegu, zatopiony ładunek został sprzedany za 20 marek. Pieczęć, która znajdowała się na tym dokumencie, przedstawia trzy bramy, które symbolizowały obronny charakter miasta. Istnieje kilka interpretacji bram bocznych – niektóre mogą przedstawiać wrota nawigacyjne, inne zaś wieże zamkowe z otwartymi oknami, symbolizującymi otwartość miasta na handel, rzemiosła i sztukę. Dzisiejszy herb Kłajpedy jest w pewnym sensie historycznym rebusem do rozwiązania, nawiązuje do przeszłości.
Obecny herb Kłajpedy został stworzony na podstawie tej pieczęci z XV wieku. Przeszedł kilka zmian, a jego ostateczna wersja została przyjęta w 1992 roku. Herb przedstawia szermierza, który w prawej ręce trzyma sword (miecz), a w lewej tarczę z podwójnym krzyżem. W tle widnieje statek na falach morskich. To połączenie elementów wskazuje na strategiczne znaczenie Kłajpedy jako miasta portowego, a także na silne związki z tradycjami marynistycznymi.
Co zwiedzić w starej części Kłajpedy?
Dawny Ratusz
Historia ratusza w Kłajpedzie pokazuje jak rozwój społeczności wpływał na potrzebę miejsca zgromadzenia. Mimo, że Memel otrzymał prawa miejskie już w 1254 roku, pierwszy ratusz pojawił się dopiero w XVI wieku. Kolejne ratusze były wielokrotnie niszczone i odbudowywane.
Memel otrzymał prawa miejskie wzorowane na prawie lubeckim, które funkcjonowało na terenach nadbałtyckich. Lubeka była wówczas jednym z najbardziej wpływowych miast hanzeatyckich. Zachował się kodeks prawny miasta Memel sporządzony w roku 1254 w j.łacińskim. Liczy 88 artykułów.
Historyczny budynek Ratusza znajduje się przy ul.Danės 15.
Pierwotnie był to dom konsula duńskiego i kupca Lorka. W latach 1807-1808 był schronieniem i czasową rezydencją monarchy Króla Fryderyka Wilhelma III i królowej Luizy. Para małżeńska, przebywając w nieokupowanej części Prus, starała się wzmocnić państwo po porażkach z Napoleonem.
Wykupiony przez magistrat od 1846 r. pełnił funkcję siedziby samorządu Kłajpedy. Obecnie budynek, będący własnością miasta, stanowi cenny przykład architektury i historii miasta.
Najwięcej atrakcji w mieście znajduje się niedaleko rzeki, morza i plaż.
Rzeźba Rybak
Przed ratuszem znajduje się rzeźba „Rybak”, która od ponad 50 lat spogląda na miasto. W nadmorskim mieście rybaków było wielu, dlatego postać ta symbolizuje dawną tradycję i życie związane z morzem. Wcześniej, przed rokiem 1923, kiedy Kłajpeda nie należała do Litwy, w tym miejscu stał inny pomnik („Borussia”, symbolizował pruskie dziedzictwo i historię, które odcisnęły swoje piętno na historii i kulturze Niemiec), związany z inną epoką.
Rzeźba Syreny
Klaipeda ma swoją wyjątkową syrenkę! Wynurza się z rzeki Dangė, siedząc na tronie tuż przy Moście Birżańskim na Królewskiej Nabrzeżnej. Morska dziewczyna nocą wyłania się na brzeg, a jej głos, pełen tajemniczej magii, przyciąga wędrowców, zachęcając do wsłuchania się w niezwykłą pieśń. Jeśli uda wam się odnaleźć syrenkę z wieńcem lilii nad rzeką Dange, zanurzcie się w jej śpiew, który płynie w rytm fal. To zaproszenie do prawdziwej przygody, pełnej morskich legend i nieodkrytych tajemnic. Rzeźba powstała z daru Litewskiej Wyższej Szkoły Morskiej, a jej autorem jest utalentowany Klaudijus Pūdymas.
Most Giełdowy
Stary Most Giełdowy, łączący Stare i Nowe Miasto, był kluczowym punktem komunikacyjnym i handlowym od połowy XVIII wieku. Jako jedyny most tranzytowy w mieście, przynosił dochody z opłat za podnoszenie mostu, umożliwiając przejście masztów statków. Most składał się z 25 przęseł i miał długość 327 m. W 1879 roku zastąpiono go metalowym mostem obrotowym, zaprojektowanym przez architekta Mejera i inżyniera Bernszteina, co pozwalało na jego otwieranie dla żeglugi.
Podczas II wojny światowej most został zniszczony, ale w 1948 roku wzniesiono nową wersję, obróconą o 90 stopni, aby dostosować ją do nowego układu ulic. Ciekawostką jest zachowany mechanizm podnośnika, który obracał most pod kątem 50 stopni, umożliwiając przepływ żaglowców. Most Giełdowy, mimo licznych przebudów, pozostaje symbolem technologicznego rozwoju i historycznego dziedzictwa miasta.
Pomnik zjednoczonej Litwy „Arka”
Pomnik „Arka” został odsłonięty w 2003 roku, aby upamiętnić 80-lecie przyłączenia Kraju Kłajpedzkiego do Litwy. Waży 150 ton i ma 8,5 metra wysokości. Mała kolumna z czerwonego granitu symbolizuje Małą Litwę i jej dziedzictwo kulturowe, a szara – Wielką Litwę. Górna część pomnika, jakby odłupana, przedstawia Obwód Kaliningradzki (dziś część Rosji). Na pomniku wyryte są słowa Ievy Simonaitytė: „Jesteśmy jednym narodem, jedną ziemią, jedną Litwą”.
Autorzy pomnika to rzeźbiarz Arūnas Sakalauskas, architekt Ričardas Krištapavičius i inżynier konstruktor Tautvydas Tubis.
Żaglowiec „Meridians”
Idąc w stronę Nowego Miasta, natkniemy się na słynny żaglowiec „Meridians”. To historyczny statek szkoleniowy, zbudowany w 1948 roku w Finlandii. Od 1971 roku, z przerwą na renowację, cumuje przy nabrzeżu Starego Miasta.
Po II wojnie światowej ZSRR zażądał od Finlandii 17 żaglowców jako część reparacji wojennych. Miały one służyć jako statki szkoleniowe. Jeden taki „Meridians” trafił do Kłajpedy, gdzie przez wiele lat był wykorzystywany przez kursantów Szkoły Morskiej. Na tym żaglowcu młodzi marynarze odbywali rejsy, dopływając aż do brzegów Senegalu.
Z czasem statek został wycofany z użytku, a od 1969 roku pozostaje zacumowany przy brzegu. W nim mieści się restauracja „Meridianas”, która specjalizuje się w kuchni europejskiej z nutami Morza Śródziemnego, podkreślając tożsamość nadmorskiego portowego miasta.
Dziś trudno uwierzyć, że los tego żaglowca wisiał na włosku. Dzięki wysiłkom ludzi, którzy go ocalili, „Meridians” wciąż stanowi żywą część historii Kłajpedy.
