Koronacja Witolda Wielkiego?

Witold Wielki - Bitwa pod Grunwaldem

Spis treści

27 października 1430 roku w zamku w Trokach umiera wielki książę litewski Witold – ikona państwa litewskiego.

Ostatnie lata jego życia upłynęły w oczekiwaniu na otrzymanie korony królewskiej potrzebnej do utrwalenia statusu najwyższego suwerena we własnym kraju. Był dwukrotnie żonaty, ale nie miał następcy, tron musiał zostawić Jagielle i jego potomkom.

Portret Witolda Wielkiego z klasztoru augustianów w Brześciu
Witold Wielki, portret XVIII w.

Kulminacyjnym punktem pomysłu koronacji Witolda był zjazd w Łucku (płd. stolicy Wielkiego Księstwa Litewskiego), trwający od 6 stycznia 1429 roku przez 13 tygodni,  zjazd monarchów europejskich, gdzie upubliczniono pomysł koronacji.

Wielki książę litewski zorganizował zjazd wraz z Zygmuntem Luksemburczykiem, który za zgodą króla Jagiełły dążył do koronacji Witolda. Ludwik Luksemburski zaoferował mu koronę królewską w zamian za zrzeczenie się korony praskiej, choć nie miał prawa do nadania tej korony.

Biskupi w średniowieczu byli najważniejszymi doradcami monarchów.  Biskup krakowski Zbigmiew Oleśnicki był przeciwnikiem, powoływał się na inne wcześniej przyjęte zobowiązania i umowy z podpisami władcy litewskiego (uczestnictwo w szlachectwie i w znakach herbowych), jako pierwszy zauważył ukryty zamiar rozdziału Polski i Litwy, uważał ze koronacja będzie podkopaniem unii litewsko-polskiej. Wraz z innymi opozycjonistami w nocy  symbolicznie wyjechal z Łucka.

Pomiędzy kuzynami wybuchł konflikt. Przeciw temu była rownież rada, która się zebrała 23 lutego. Rycerstwo polskie stanęło przy królu i papieżu przeciwko Zygmuntowi i Witoldowi. Dopiero porozumienie w Jedlinie

Do Witolda wysłano trzy poselstwa mające na celu odmówić Witolda od koronacji (w każdym z nich uczestniczył Zbigniew Oleśnicki symbolizując niezłomność sprzeciwu polskiego wobec koronacji). Papież zajął stanowisko po stronie Polski. W pewnym momencie zgadzano się nawet na koronację Witolda kosztem Jagiełły  (kompromisowe rozstrzygnięcie sporu).

Równolegle przechwycono na granicy polskiej pierwsze poselstwo wiozące projekt koronacji i instrukcje dekrety koronacyjne od cesarza rzymskiego, które Zygmunt Luksemberczyk wysłał niebezpieczną drogą przez Polskę. Drugie uroczyste poselstwo wiozące koronę Witoldowi i jego żonie było przekierowane do Norymbergi. Trzy terminy przysłania korony przebiegły bez skutku (15 sierpnia, 8 września, 29 wrzśnia).

10 pazdziernika kuzyni zawarli porozumienie. Witold zgadza sie na zwrócenie się o koronę do papieża i przejście jej po swej śmierci przez tego syna Jagielly, który pozostanie krolem. 16 października Jagiełło poinformował wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego o swoim poparciu dla koronacji Witolda, czekając na zgodę swojej rady. Tego samego dnia stan zdrowia Witolda gwałtownie się pogorszył po upadku z konia, co uniemożliwiło mu poruszanie się. Następnego dnia Jagiełło odesłał przeciwników koronacji, Zbigniewa Oleśnickiego i Władysława Oporowskiego, do Polski, aby działać bez przeszkód.

Gdy Witold znalazł się na łożu śmierci, było jasne, że jego koronacja nie dojdzie do skutku. Kuzyni pogodzili się, a Witold w ostatnich dniach omawiał z Jagiełłą przyszłość Litwy. Ostatecznie przekazał Litwę w ręce Jagiełły.

Sprawa zakończyła się wraz ze śmiercią Witolda.

Witold Kiejstutowicz
Witold Wielki, makieta, Muzeum Narodowe Litwy

Wycieczka

5%

zniżki

Przewodnik po
Wilnie

Aleksandra Jankowicz