Pałac Prezydencki, znany również jako Prezidento rūmai, pełni dziś funkcję oficjalnej siedziby prezydenta Litwy. W czasach panowania księcia Olgierda znajdowała się tu rezydencja wraz z ogrodami należącymi do wpływowego litewskiego rodu Gasztołdów. Po chrzcie Litwy w 1387 roku, król Władysław II Jagiełło ustanowił w Wilnie pierwsze biskupstwo wileńskie, przekazując jednocześnie działkę pod zabudowę przyszłego pałacu.
Pierwszym, ktory wzniósł pałac w tym miejscu, był biskup wileński Andrzej Wasillo – rezydencja ta stała się siedzibą biskupów wileńskich, a kolejni hierarchowie niejednokrotnie ją rozbudowywali i odnawiali.
Ze zapisów historycznych wynika, że już w XVI wieku otoczenie pałacu zdobił malowniczny ogród. Ostatnim biskupem mieszkającym w tym gmachu był Józef Massalski, który urzędował tam w latach 1730-1762. Niestety, budynek nie uniknął tragicznego losu – liczne pożary strawiły nie tylko jego mury, lecz także bezcenne archiwa biskupie.
W rou 1792 architekt Wawrzyniec Gucewicz rozpoczął przebudowę pałacu, nadając mu elegancki i rozpoznawalny charakter stylu klasycystycznego.
Po rozbiorach Rzeczypospolitej Wilno znalazło się pod panowaniem Imperium Rosyjskiego. W latach 1823-1834, według projektu Wasilija Stasowa, wzniesiono nowy pałac w stylu empire. Budowla ta, obecnie pełniąca funkcję siedziby Prezydenta Litwy, pierwotnie służyła jako rezydencja gubernatora. To monumentalne dzieło architektury wyróżniające się idealną symetrią kompozycyjną i bogactwem zdobień. W dążeniu do architektonicznej doskonałości wkomponowano tu również detale o charakterze wyłącznie estetycznym — jak np. „ślepe” okna czy dekoracyjne elementy bez funkcji użytkowej — które podkreślają unikalny charakter tej budowli.
Dziedziniec paradny Pałacu Prezydenckiego ma formę podkowy i stanowi centralny element całego kompleksu. Otoczony jest budynkami i kolumnadą w stylu doryckim, która od zachodu oddziela go od parku. Zwieńczona monumentalnym belkowaniem i attyką, kolumnada kończy się dwiema bramami – prowadzącymi odpowiednio do części administracyjnej i ogrodu. Architektoniczne detale, takie jak „ślepe” okna, profilowane wnęki czy motyw wieńców, nadają dziedzińcowi uroczysty charakter i podkreślają jego reprezentacyjną rolę.
Po stronie wschodniej dziedziniec również zamyka kolumnada, nad którą wznosi się piętro łączące pałac z pozostałymi budynkami
Na przestrzeni lat pałac gościł przedstawiciele swoich epok. Wśród nich byli m.in. Michaił Murawjow (ros. Михаил Николаевич Муравьёв) – rosyjski polityk i wojskowy oraz słynny generał Michaił Kutuzow (ros. Михаил Илларионович Голенищев-Кутузов), który odegrał istotną rolę w wojnach napoleońskich. Szczególnie pamiętnym momentem w historii był rok 1812, kiedy to w jej murach przebywali kolejno cesarze; rosyjski Aleksandera I i francuski Napoleon.
Dwupiętrowa rezydencja zwrócona jest frontem ku placowi imienia Szymona Dowkonta (lit. Simonas Daukantas) — autora pierwszej „Historii Litwy”. Szczególne znaczenie mają znajdujące się na pierwszym piętrze pałacu pięć reprezentacyjnych sal. Największe znaczenie ceremonialne przypisuje się Białej Sali, gdzie odbywają się najważniejsze wydarzenia państwowe.
Od 1997 r. pałac jest siedzibą głowy państwa. Obecnie kompleks pałacowy, obejmujący kordegardę, Centrum Poznania Państwa, dziedziniec oraz park, stanowi jednolitą i reprezentacyjną całość.
Wstępną rezerwacją internetową na bezpłatne wycieczki do Pałacu Prezydenckiego można dokonać, wysyłając zamówienie na adres ekskursijos@prezidentas.lt
Dzielnica: Stare Miasto
Adres: Simono Daukanto aikštė 3
Styl: klasycystyczny
Lata budowy: 1824-1934
Architekt: Wasilij Stasow
Strona internetowa: president.lt
