Tradycja kiermaszu sięga czterech stuleci i jest pewnym nawiązaniem do przeszłości Litwy. Kaziuki Wileńskie są symbolem sztuki ludowej regionu nad Wilią, a jego nazwa pochodzi od świętego Kazimierza, patrona Litwy, który został kanonizowany w 1602 roku.
Kazimierz Jagiellończyk – drugi syn Kazimierza Jagiellończyka (Kazimierz IV Jagiellończyk) i Elżbiety Rakuszanki, był uczniem Jana Długosza. Wiosną 1483 roku został wysłany na Litwę, gdzie pełnił funkcje podkanclerza. Jego szczątki spoczywają w srebrnej trumnie w katedrze wileńskiej, gdzie znajduje się jego kaplica – jedno z najważniejszych miejsc kultu na Litwie.
Jarmark Kaziukowy to jedno z najbardziej barwnych wydarzeń handlowych i świąt Wilna, symboliczne pożegnanie zimy. Uliczny targ ożywia miasto, przyciągając tłumy kupców, rzemieślników i turystów. Od wieków daje ludziom możliwość nabycia unikatowych, ręcznie wykonanych wyrobów, często niedostępnych w sklepach – wszystkiego, co ludzkie ręce stworzyły podczas długiej zimy.
Zawsze rozpoczynał się w dniu św. Kazimierza, czyli 4 marca (obecnie w pierwszy weekend marca). Do dziś rzemieślnicy Wileńszczyzny oraz okolic przywożą tu swoje wyroby – ceramikę, kowalstwo artystyczne, tkaniny i plecionki. Na straganach aż się roi od drewnianych łyżek, misek, beczułek, koszów z łozy i leszczyny, a także wyrobów ze słomy i bursztynu, kolorowych tkanin ludowych. Jarmark to nie tylko handel, ale także niepowtarzalna atmosfera, którą tworzą zarówno kramarze, jak i odwiedzający.
M. Koprowski pisze:
“Na jarmarku wybierało się „żywiołę”: konia, krowę, czy wieprzka. Jarmark dawał moc najróżniejszych wrażeń. Kogoś pocieszył pierwszymi w życiu butami, nabytą małpką z kolczykiem w uchu, obdarował smakiem posypanej makiem aromatycznej miastowej bułki. Szczególnie z utęsknieniem na powrót gospodarza z „Kaziuków” oczekiwali wszyscy domownicy. Z jarmarku zawsze bowiem wracało się z jakimś gościńcem. A kupić na „Kaziuki” można było wszystko…”
Festyn Kaziukowy to także czas na zabawę przebierańców, teatralizowane procesje oraz przemarsze z chorągwią św. Kazimierza. Wśród atrakcji znajdują się również zawody w smażeniu blinów (tzw. placków, racuchów) i ubijaniu masła, które wprowadzają uczestników w klimat tradycyjnych litewskich obrzędów. Stragany są pełne obwarzanków sprzedawanych na sznurach, pierników, wędlin, sera, wędzonej ryby, domowego chleba oraz piernikowych serc i serduszek z lukrowanymi napisami. Zewsząd rozlega się brzmienie muzyki kapel ludowych.
Początkowo Jarmark Kaziukowy odbywał się między Zielonym Mostem i Mostem Zwierzynieckim, od 1887 r. na placu Katedralnym, a od 1901 r. na placu Łukiskim. W czasach radzieckich przeniesiono go na rynek Kalwaryjski. Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości jarmark przeniósł się na Starówkę Wileńską i aleję Giedymina, stając się jedną z najwżniejszych i nakbardziej charakterystycznych imprez handlowo-kulturalnych kraju.
Jarmark jest znakomitą okazją, żeby kupić prezenty, poznać smak domowego oraz żywego piwa i kwasu, tradycyjnych potraw litewskich. Można się zrelaksować i przybliżyć sobie kulturę pracowitego i pomysłowego narodu litewskiego, podpatrzeć jak się robi wyroby ze słomy, dzbanki i dzbanuszki, kompozycje z suchych kwiatów, a nawet jak się bije kiermaszowe monety kaziukowe.
Królową Jarmarku Kaziukowego palma wileńska, wykonana z naturalnych i farbowanych suchotników. Każda palma jest inna, unikatowa, niepowtarzalna, różni się od innych zarówno kształtem, jak i kolorem, będąc symbolem wileńskiej tradycji i rzemiosła.
Targi są piękną tradycją, która pokazuje bogactwo ziemi litewskiej, twórczość jej narodu i dowodzi, że ręczną pracę i rękodzieła jeszcze nie zastąpiły maszyny.
Oficjalna strona jarmarku: kaziukomuge.lt
