Kuchnia litewska, ewalukąca na przestrzeni wieków, stworzyła unikalną paletę smaków, na którą ogromny wpływ wywarły kultury krajów sąsiednich.
Ciemny, domowy chleb od zawsze był kluczowym elementem stołu litewskiego. Ten niemal czarny, zbity, niezwykle aromatyczny wypiek o intensywnym, lekko kwaśnym smaku, stanowi jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Litwy.
Od wielu lat na Litwie dużym powodzeniem cieszą się potrawy tłuste i pożywne, które wciąż zachwycają smakiem, przygotowane z ziemniaków i mięsa.
Królują tu cepeliny (lit. didžkukuliai), czyli pyzy z surowych (lub mieszanki surowych i gotowanych) tartych ziemniaków, w Polsce znane często jako kartacze nadziewane farszem. Choć cepeliny przybyły na Litwę z innych krajów, stały się tu tak popularne, że uznaje się je za tradycyjne danie litewskie. Każda litewska gospodyni uzna tę potrawę za ponadczasową.
Nieco inny smak ma kugiel (lit. kugelis) – babka ziemniaczana ze skwarkami, a jeszcze inny – kiszka ziemniaczana (lit. vedarai). Z ugotowanych ziemniaków przygotowuje się także bliny żmudzkie (lit. žemaičių blynai) – grube placki z ugotowanych ziemniaków i farszem.
Mniej popularne na Litwie są zupy, choć każdy tutaj uwielbia prawdziwy, gęsty chłodnik. O tym daniu wspominał już Adam Mickiewicz w „Panu Tadeuszu”: “… wtenczas wszyscy siedli i chłodziec litewski milcząc żwawo jedli.”
Tradycyjnie przygotowuje się go z buraków lub boćwiny, kwaśnego mleka lub kefiru, świeżych ogorków, śmietany i koperku. Chłodnik podaje się na zimno.
Świetne są również wędzone mięsa. Najbardziej znaną litewską kiełbasą jest kindziuk, zwany także skilandisem – owalna, wędzona kiełbasa z siekanego mięsa. To narodowy specjał Litwy, podawany najczęściej cienko pokrojony, w towarzystwie ciemnego chleba. Ze względu na niską zawartość wody nie jest to wyrób tani, jednak jego wyjątkowy smak w pełni to rekompensuje. W 2010 r. Komisja Europejska wpisała kindziuk na listę „Gwarantowanej Tradycyjnej Specjalności”.
W kuchni litewskiej obecne są tradycyjne karaimskie kibiny (lit. kibinai) – pierogI z soczystym nadzieniem z siekanego mięsa baraniego lub wieprzowego. Najsmaczniejsze przygotowywane są w Trokach, w restauracji „Senoji Kibininė” lub w sieci restauracji „Kybynlar”.
Każdy region etnograficzny Litwy słynie z charakterystycznych dań. Auksztota wyróżnia się blinami, zupami, chlebem i miodem. Dzukija słynie z kiełbas oraz potraw potraw z grzybów, takich jak zupy, sery i slegtainis (rolada mięsna). Suwalszczyzna znana jest ze skilandisu, dań z kaczki, band (bliny zapiekane na liściach kapusty), salamokasu (rodzaj zupy), skruzdelynasu (deser), szimtałapisu (deser). Żmudź oferuje kastinys (potrawa o smaku przypominającym masło lub śmietanę), dania z ziemniaków, bliny żmudzkie, kwas z suszonych jabłek oraz cepeliny. Mała Litwa słynie natomiast z potraw rybnych i zup, takich jak juka – zupa na bazie kaczki.
Litewskie tradycyjne potrawy serwuje sieć restauracji “Fortas”, ”Bernelių užeiga” (restauracja, której jako pierwszej przyznano certyfikat Dziedzictwa Kulinarnego Litwy), “Katpėdėlė”.
Litwini od wieków cenią dobre piwo. W wielu gospodarstwach nadal warzy się je według pradawnych receptur przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Obecnie na Litwie działa ponad 80 browarów produkujących łącznie ponad 200 rodzajów piwa. Do najpopularniejszych litewskich browarów należą Švyturis (najstarszy browar na Litwie), Kalnapilis i Utenos. Najsłynniejszym regionem piwowarskim na Litwie są Birże (lit. Biržai), gdzie tradycje piwowarstwa sięgają wieków. W ostatnich latach szczególną popularnością cieszy się niefiltrowane i niepasteryzowane piwo żywe, a także trunki z lokalnych rzemieślniczych browarów. Do piwa tradycyjnie podaje się suszone i wędzone białe sery, smażony chleb z czosnkiem i topionym serem oraz wędzone uszy świńskie.
Natomiast do kawy – zwłaszcza żołędziowej, podawanej w niektórych tradycyjnych restauracjach – warto zamówić sękacz litewski oraz doskonałe miody pitne, takie jak „Žalgiris”, „Trakai”, „Bočių”, „Suktinis”, „Trys karaliai” i wiele innych.
