Najbardziej litewskie miasto Kowno (Kaunas) jest symbolem suwerenności państwa oraz drugim z najważniejszych miast Litwy (97% ludności stanowią Litwini). Znajduje się w geograficznym sercu państwa u zbiegu dwóch najważniejszych rzek: Niemna i Wilii.
Niegdyś było warownią chroniącą Litwę przed najazdami Krzyżaków. O wspaniałej historii tego miejsca przypominają pozostałości Zamku Kowieńskiego.
Każde stare miasto posiada swoją legendę o początkach. O powstaniu Kowna (lit. Kaunas) wiemy niewiele, a postać Kunasa, legendarnego założyciela zamku, pozostaje znana jedynie z podań. Budowla obronna odzwierciedla historię litewskich fortyfikacji i jest jednym z czterech zamków-ogrodzeńców na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Pierwszy zamek w tym miejscu powstał w XIV wieku za panowania księcia litewskiego Kiejstuta. Wzniesiony z polnych kamieni bielonych wapnem, posiadał dwa rzędy murów oraz dwie wieże obronne. W 1362 roku, po trzytygodniowym oblężeniu, został zdobyty i częściowo zniszczony przez zakon krzyżacki. Jego fundamenty znajdują się pod współczesną basteją. Krzyżacy nie utrzymali jednak zamku na stałe – teren wkrótce powrócił pod kontrolę Litwinów.
Obiekt został odbudowany i rozbudowany w późniejszych wiekach. Obecnie podziwiany zamek to jego druga wersja, wzniesiona za panowania Witolda w drugiej połowie XIV wieku na fundamentach pierwotnej budowli. Wówczas pogrubiono fundamenty i ściany (do 3–3,5 metra), a także podwyższono konstrukcję do 10 metrów. W zamku znajdowały się kwatery załogi oraz magazyny.
Konstrukcja z czerwonej cegły zachowała do dziś swoją najbardziej charakterystyczną część – okrągłą basztę. Oprócz funkcji obronnych zamek pełnił także rolę rezydencji litewskich władców oraz ich rodzin.
Dzisiejszy wygląd zamku to efekt prac rekonstrukcyjnych, które pozwoliły wyeksponować jego historyczne elementy. Obiekt jest obecnie jedną z największych atrakcji turystycznych Kowna, a w jego wnętrzach mieści się muzeum. Warto je odwiedzić, aby dowiedzieć się więcej o historii zamku oraz o Vaidotasie – bohaterskim obrońcu twierdzy.
Adam Mickiewicz w „Konradzie Wallenrodzie” przywołuje zamek w Kownie jako tło zaciętych starć między Litwinami a Krzyżakami. Opisuje go jako ważną twierdzę, która padła ofiarą ataku Zakonu Krzyżackiego. Poeta przedstawia go jako symbol litewskiego oporu przeciwko niemieckim najeźdźcom, opisując oblężenie i zagładę zamku w romantycznym, dramatycznym stylu, podkreślając tragizm jego obrońców.
Miasto otrzymało prawo magdeburskie w 1408 roku, co zapoczątkowało jego rozwój i chlubną historię. Ratusz miejski, niegdyś nazywany Białym Łabędziem, dziś w odcieniu kremowym, stoi jako świadek dawnych dziejów.
Z powodu braku miejscowych specjalistów i rodzimego kapitału, gród nad Niemnem chętnie korzystał z pomocy przybyszów z zewnątrz, którzy szybko zdominowali lokalny handel. Sprowadzali oni różnorodny asortyment artykułów leśnych z całego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Mimo że Kowno nie należało do Związku Hanzeatyckiego, pełniło istotną funkcję jako partner handlowy Hanzy. W mieście, w jednej z kamienic kupieckich, znajdowała się siedziba Kantoru handlowego kupców hanzeatyckich, znana jako Dom Perkuna. Funkcjonowała latach 1441-1532, założona przez kupców z Gdańska. Jej członkowie uzyskali zatwierdzenie swoich zasad przez Gdańsk i Zakon Krzyżacki. Choć szczegóły tych zasad są mało znane, można przypuszczać, że były one podobne do regulacji innych kontorów Hanzy.
Z małego grodu nad Niemnem gród litewski przekształcił się w ważny ośrodek wymiany handlowej. W XV-XVI wieku był złotym okresem Kowna. Zamożność miasta była widoczna we wszystkim. Wzdłuż brzegów Niemna i Wilii rozciągały się ogromne kamienne magazyny, składy i sklepy, a ich ślady pozostają widoczne do dziś.
W XVII wieku Kowno doświadczyło wielu trudności, w tym wojen, epidemii i pożarów. Miasto zostało dotknięte przez liczne katastrofy. Po wypędzeniu Moskali Kowno wkrótce zaczęło przechodzić okres odrodzenia i odbudowy.
W XVIII wieku miasto przeżywało istotne zmiany i wydarzenia. W 1760 roku konsekrowano kościół Bożego Ciała (obecny Kościół Świętego Sakramentu, Vilniaus 31), który był częścią klasztoru dominikanów, stanowiącego ważny ośrodek religijny i kulturalny w mieście.
Stan zamku kowieńskiego był na tyle zły, że najważniejsze uroczystości koronacyjne Stanisława Augusta Poniatowskiego odbyły się w innym zamku.
Po upadku państwa w 1795 roku gród nad Niemnem znalazł się pod władzą rosyjską, w 1843 roku stał się miastem gubernialnym. W 1879 roku miasto otrzymało status fortecy wojskowej I klasy (stopnia), a od 1882 roku otoczone było pierścieniem obronnym. W latach 90. XIX wieku uruchomiono tramwaj konny, zbudowano teatr i założono Muzeum Miasta.
Całe dwudziestolecie międzywojenne miasto nad Niemnem pełniło funkcję tymczasowej stolicy Litwy, stało się centrum litewskości.
Dzisiejsze Kowno to ośrodek gospodarczy, naukowy, biznesowy, kulturalny, ważny węzeł komunikacyjny z międzynarodowym portem lotniczym, siecią połączeń kolejowych i drogowych.
Tu się znajduje jedna z najstarszych świątyń na Litwie – kościół pw. Wniebowzięcia NMP, wzniesiony przez Witolda w przeddzień bitwy pod Grunwaldem (potocznie nazywany Witoldowym) oraz Bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła.
Kowno znane jest ze swego dwukilometrowego deptaka – znanej Alei Wolności (głównej ulicy miasta), małej perły gotyckiej ”Domu Perkuna” (Perkūno namai), Morza Kowieńskiego – sztucznego zalewu powstałego nad Niemnem po wybudowaniu elektrowni wodnej. Jest prawdziwym grodem muzeów i licznych zabytków. Wśród nich Zamek Kowieński, Ratusz, muzeum M.K.Čiurlionisa oraz IX Fortu (obecnie Muzeum Ludobójstwa). Muzeum Diabłów na starówce. Tu się znajduje odsłonięty w 1990 r. pomnik ku czci Witolda Wielkiego. Stojącego na wysokim cokole księcia podtrzymują figury czterech osób. Skulony Krzyżak, podporządkowany Rusin, uciemiężony Tatar i Polak, stojąc na kolanach z podziwem spoglądają na władcę.
Wielu słynnych Litwinów, jak Maironis, Valančius, J.Tumas-Vaižgantas, jest ściśle powązane z miastem.
Kowno jest miastem studentów i sportowców, znanym na całym świecie dzięki drużynie koszykarskiej “Żalgiris”. Litewski Dom Koszykówki (lit. Lietuvos krepšinio namai) w Kownie przybliża historię tego sportu. Koszykówka i jej tradycje są integralną częścią życia miasta.
Zobacz więcej:
https://www.facebook.com/share/p/9JfXSX2CDwwWAkFq/
