Dawniej ulica Jana Basanowicza (lit. J. Basanavičiaus g.) była południowo-zachodnim przedmieściem miasta, położonym wzdłuż ważnego traktu biegnącego przez Troki do Grodna (Trakt Trocki). Znajdowała się niegdyś za wałem miejskim, obecnie w rejonie Nowego Miasta.
Pierwsze wzmianki o niej pochodzą ze starych niemieckich map, według których ulica nazywała się Groys-Pohulyanke. Nazwa Pohulanka wywodzi się od rosyjskiego słowa „погулять” (pospacerować), ponieważ była to ulubiona przestrzeń spacerów wilnian. W „Przewodniku po Wilnie” Władysława Zahorskiego, wydanym w 1923 roku, podano, że nazwa ulicy pochodzi od restauracji zamiejskiej, która na początku XIX wieku znajdowała się za rogatkami.
Na początku XX w. architekci, bankowcy i lekarze zaczęli wznosić tu swoje pałace.
Ulica jest najbardziej znana ze swego teatru, którego budynek wzniesiono w latach 1912-1913 (teatr na Pohulance). W 1925-1929 działał tu polski Teatr Reduta pod dyrekcją Juliusza Osterwy (obecnie budynek jest siedzibą Litewskiego Teatru Starego).
Budowla Teatru na Pohulance (obecnie Teatr Stary w Wilnie) została zaprojektowana przez polskich architektów – Aleksandra Parczewskiego i Wacława Michniewicza. Budowę gmachu Teatru w Wilnie na Pohulance zainicjował Hipolit Korwin-Milewski i zamożna wilnianka Klementyna Tyszkiewiczowa. Środki na jego wzniesienie pochodziły z darowizn i składek obywateli. Sala posiadała 900 miejsc na parterze i w dwóch amfiteatrach.
Teatr był zarówno placówką kulturalną, jak i artystyczną. W 1925 r. do Wilna przybył zespół Juliusza Osterwy, który pierwsze przedstawienie na Pohulance wystawił 23 grudnia. Była to sztuka na podstawie dramatu Stanisława Wyspiańskiego „Wyzwolenie”. Teatr osiadł w tym miejscu na dobre i przetrwał, mimo iż nie sprzyjały ku temu warunki (często brakowało pieniędzy na podstawowe potrzeby teatru, aktorzy nie mieli dachu nad głową i in.).
Ostatni spektakl Teatru Reduta w Wilnie odbył się 20 maja 1929 roku (było to przedstawienie pt. „Polka w Ameryce” Stanisława Kozłowskiego). W okresie wileńskim Reduta wystawiła również 1800 spektakli poza Wilnem. Był to systematyczny objazd Kresów (przede wszystkim wschodnich) ówczesnej Rzeczypospolitej. Zespół docierał wszędzie tam, gdzie żywe słowo polskie popadało w zapomnienie.
W repertuarze wileńskim oprócz polskich sztuk znalazły się także utwory klasyki światowej. Jak pisze Janina Lisiewicz w “Naszej Gazecie” z dnia 13 stycznia 2013 r.:
„…ten charakterystyczny dla architektury Wilna budynek dla wielu pokoleń wilnian – byłych i obecnych, którzy nie są obojętni wobec sztuki teatralnej – jest świętym miejscem. Bo to na jego scenie w okresie dwudziestolecia międzywojennego występowały największe sławy aktorskie ówczesnej Rzeczypospolitej. To tu, jeszcze podczas carskiego zaboru, brzmiało w Wilnie polskie słowo. Tu niezrównane Hanka Ordonówna i Hanka Bielicka oczarowywały wileńską publiczność, a słynny Juliusz Osterwa w Reducie wystawiał najbardziej ambitne spektakle, za których sprawą Wilno zaistniało jako liczący się ośrodek na teatralnej mapie Polski. Staruszek-teatr przeżywał wzloty i upadki… Dziś o czasach dawnej świetności przypominają eleganckie gzymsy i złocenia…„
W 1926 r. teatr przejął Zarząd Miejski Miasta Wilna. W 1940 roku budynek Teatru na Pohulance został znacjonalizowany. Po wojnie mieściła się tutaj Opera Wileńska. W latach 1948-1964 w budynku tym działał teatr Dramatyczny Republiki Litwy. Był siedzibą Rosyjskiego Teatru Dramatycznego, jedynego profesjonalnego teatru rosyjskojęzycznego na Litwie. Czasami wystawiane są tutaj również sztuki w języku polskim, lecz są one raczej wyjątkiem, niż regułą.
Oprócz wspomnianego już teatru (ul. J. Basanavičiaus 13), warto zwrócić uwagę na stojący naprzeciwko okazały Gmach Dyrekcji Kolejowej (skrzyżowanie ulic J. Basanavičiaus 14 i Mindaugo 12) oraz na pomnik, przedstawiający chłopczyka z kaloszem i tablicę pamiątkową poświęcone francuskiemu pisarzowi Romainowi Gary, który w domu przy ul. J. Basanavičiaus 18 spędził swoje dzieciństwo.
Idąc ulicą od Starego Miasta w górę zauważymy okazały dom w neogotyckim stylu projektu Konstantego Korojedowa (skrzyżowanie ulic J. Basanavičiaus 16 i Mindaugo 5), w której niegdyś mieściła się pierwsza szkoła litewska w Wilnie.
Natomiast już na samej Górze Boufałłowej znajduje się zbudowana w 1913 r. ogromna, przyciągająca wzrok swoimi złotymi kopułami (niestety, podczas remontu, kopuły zostały przemalowane na zielono), Cerkiew św. Konstantyna i św. Mikołaja, zwana potocznie cerkwią romanowską.
Nieopodal cerkwi, w latach 1800-1950, mieścił się działający cmentarz ewangelicki. Na jego miejscu zniesiono budynek, który do dziś pełni funkcję wileńskiego Wydziału Metrykacji Cywilnej.
Na końcu ulicy mieści się odbudowany w 1819 r. w stylu późnego klasycyzmu budynek straży miejskiej oraz kaplica św. Jacka (Hiacynta) z posągiem świętego, odbudowana w 1843 r. ku pamięci apostolskiej na Litwie dominikanina Jacka Odrowąża.
Ulica, nazywana kiedyś Wielką Pohulanką, od 1939 r. ulica nosi nazwę Jana Basanowicza (lit. Jono Basanavičiaus) Był on sygnatariuszem aktu niepodległości Litwy w 1918 r. oraz twórcą i przywódcą litewskiego ruchu narodowego.
